Λεκτική επικοινωνία ...

Λεκτική επικοινωνία

 

Ανάμεσα σε σένα κι εμένα υπήρξε μία ας πούμε γραπτή επικοινωνία αλλά και μία επικοινωνία πέρα από τις λέξεις. Δεν καταφέραμε να διαπεράσουμε όμως το γραφτό φράγμα και να φτάσουμε σ’ εκείνη την κατανόηση που έρχεται πέρα από τα γραφτά ή τις λέξεις.  

Λέω ν’ αρχίσουμε σιγά-σιγά με την λεκτική επικοινωνία στην οποία και οι δυό μας -θεωρώ- καταλαβαίνουμε το νόημα των λέξεων. Σε αυτή την επικοινωνία η λέξη είναι το νόημα και το νόημα αυτό μπορεί να κατανοηθεί από μένα κι από σένα, αν μπορεί. Αυτή είναι η λεκτική επικοινωνία. Μετά, επικοινωνία σημαίνει επίσης να μπορείς ν’ ακούς, όχι μόνο το νόημα της λέξης αλλά και τη πρόθεση του ομιλητή στη χρήση της λέξης. Διαφορετικά η επικοινωνία σπάει. Όταν χρησιμοποιούμε κάποια λέξη, πρέπει αυτή να έχει μία ποιότητα αμεσότητας στην οποία δεν υπάρχει διπλή σημασία και να έχει επίσης την ποιότητα της πραγματικής επιθυμίας να μεταδώσεις κάτι. Σε αυτή την επιθυμία για μετάδοση πρέπει να ενυπάρχει στοργή, φροντίδα, εκτίμηση – το αίσθημα ότι πρέπει εσύ να καταλάβεις – όχι ότι εγώ είμαι ανώτερος και σύ κατώτερος. Και στη χρήση της λέξης, πρέπει να υπάρχει η επαφή της πρόθεσης που μεταβιβάζεται στο χρώμα, στην ποιότητα της φωνής. Αυτό σημαίνει ότι και οι δυό μας την ίδια στιγμή, στο ίδιο επίπεδο, με την ίδια ένταση πρέπει να καταλαβαίνουμε την λέξη, πρέπει να υπάρχει επαφή πρόθεσης και μόνο τότε υπάρχει πραγματική επικοινωνία. Αυτό που είναι σημαντικό στην επικοινωνία δεν είναι τόσο πολύ η λέξη αλλά το να συναντήσει ο ένας τον άλλον την ίδια στιγμή, στο ίδιο επίπεδο, με την ίδια ένταση.

Μόνο με τον εαυτό σου δεν μπορείς να επικοινωνείς. Η επικοινωνία συνήθως θεωρείται ότι υπάρχει μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων. Η λέξη αυτοεπικονωνία δεν συνεπάγεται επικοινωνία με τον εαυτό αλλά παρατήρηση του τι συμβαίνει. Αλλά την στιγμή που χρησιμοποιείται η λέξη «επικοινωνώ», υπάρχει δυαδικότητα, δυαδικότητα με την έννοια ότι υπάρχεις εσύ κι εγώ, ή εσύ και το βιβλίο.

Αν εγώ πω ή γράψω κάτι και σύ δεν έχεις την επαφή, θα το διαστρεβλώσεις. Θα διαστρεβλώσεις το μήνυμα, επομένως το σημαντικό δεν είναι το μήνυμα αλλά γιατί σε ορισμένα επίπεδα κάποια μηνύματα φαίνονται να μεταβιβάζονται σε ορισμένους ανθρώπους κι όχι σε άλλους. Αναφέρομαι στην ποιότητα της επικοινωνίας και όχι σε αυτό που μεταβιβάζεις, που επικοινωνείς. Όταν δεν υπάρχει αυτή η ποιότητα δεν μπορείς να επικοινωνήσεις.

Κάθε επικοινωνία είναι μέχρι ενός σημείου. Δεν μπορώ να προχωρήσω σε αυτό εκτός αν αρχίσουμε πολύ απλά. Θέλω να καταλάβω ποιο είναι το πρόβλημα. Επικοινωνία σημαίνει να σου λέω κάτι κι εσύ να με ακούς, και, να συμφωνείς ή να διαφωνείς. Δηλαδή, εσύ κι εγώ έχουμε ένα κοινό πρόβλημα και το συζητάμε και μπορούμε να το συζητήσουμε μόνο αν και οι δυό μας βλέπουμε το κοινό πρόβλημα στο σύνολό του και αν το νόημα, η λέξη, η περιγραφή, ταιριάζει σε σένα και σε μένα οπότε λέμε ότι καταλάβαμε ο ένας τον άλλον. Κατόπιν, το επόμενο σημείο είναι, εγώ να θέλω να σου πω κάτι και σύ αντιστέκεσαι σε αυτό. Ίσως να σου λέω κάτι ανακριβές και να αντιστέκεσαι σε αυτό. Μετά, σου λέω κάτι που είναι αληθινό, μαθηματικά αληθινό, και σύ λές ότι αυτό δεν είναι σωστό επειδή έχεις τις δικές σου κρίσεις, τις δικές σου γνώμες. Αυτή τη στιγμή η επικοινωνία σταματάει. Θέλω να πω, όπως είμαστε, δυό ανθρώπινα όντα, όχι εγώ ο σπουδαίος και σύ ο μη σπουδαίος ή και το αντίστροφο. Θέλω να πω κάτι, να το εκφράσω όσο πιο καλά μπορώ με λέξεις, αλλά ξέρω ότι αυτό που θέλω να πω δεν είναι η λέξη, δεν είναι το νόημα της λέξης. Θέλω να πω κάτι που μπορεί μόνο μερικά να περιγραφεί ενώ η υπόλοιπή του σημασία δεν μπορεί να περιγραφεί. Εσύ παίρνεις την περιγραφή, όχι το άλλο, επομένως δεν υπάρχει επικοινωνία. Μένεις ικανοποιημένος με την εξήγηση και λες ότι αυτό είναι αρκετό. Εγώ θέλω να πω κάτι μέσα από την λέξη, πίσω από το νόημα, πέρα από την περιγραφή. Θέλω να σου επικοινωνήσω κάτι που δεν είναι η λέξη, δεν είναι το νόημα αλλά είναι πιο πολύ από την περιγραφή.

Θέλω να πώ κάτι που αισθάνομαι ότι πρέπει να σου το μεταδώσω. Το περιγράφω αλλά εσύ αρνείσαι να μπεις μέσα σε αυτό και η επικοινωνία παίρνει τέλος. Λεκτικά καταλαβαινόμαστε αλλά το «άλλο» δεν μπορεί να μεταδοθεί. Εδώ δεν υπάρχουν ευθύνες δικές μου ή δικές σου. Απλά κινούμαστε σε παράλληλους κόσμους που δεν συγκλίνουν, δεν μπορούν από την φύση τους να συγκλίνουν ο ένας με τον άλλον. Ο δικός σου είναι κόσμος ιδεολογικός, άρα από την φύση του συγκρουσιακός, ο δικός μου είναι κόσμος έξω και πέρα από ιδεολογίες, άρα μη συγκρουσιακός. Σήμερα, στην εποχή μας, ή μάλλον από κτίσεως κόσμου έως και την εποχή μας, ο κόσμος είναι συγκρουσιακός. Κι εσύ έχεις μερτικό στην διαιώνιση της σύγκρουσης εφόσον την συντηρείς. Κι εγώ έχω ευθύνες αλλά διαφορετικές από τις δικές σου. Και οι δυό είμαστε υπεύθυνοι για όσα παγκόσμια διαδραματίζονται εφόσον δεν βρίσκουμε καινούργιους δρόμους για να πορευθούμε. Η διαφορά μας (πολλές μπορεί να είναι), η ουσιώδης, είναι ότι εσύ πατάς στο ίδιο γνωστό μονοπάτι, εγώ θέλω να χαράξω ένα καινούργιο.

Θα έγραφα κι άλλα, μα δεν θέλω να κουράζεται ο Larry King στην ανάγνωση.