Τα βιβλιοπωλεία & οι βιβλιόφιλοι της πόλης μας

Τα βιβλιοπωλεία & οι βιβλιόφιλοι της πόλης μας

 

Πέτρα, δέρμα, μάρμαρο, πάπυρος, βιβλίο, e-book. Κάπως έτσι πρέπει να είναι αποτυπωμένη η σειρά της γραφής παράλληλα με την εξέλιξη του πολιτισμού μας. Αυτή η εξελεγκτική διαδικασία εκφράζεται στον καιρό μας με το e-book, που αν και προηγμένο τεχνολογικά, δεν έχει κατορθώσει να αφανίσει το παραδοσιακό βιβλίο. Υπάρχουν αντιστάσεις, θετικές κατά την γνώμη μου, διότι η ανάγνωση ενός βιβλίου συνεχίζει να αποτελεί για πάρα πολλούς ανθρώπους ένα είδος ιεροτελεστίας.

Για μένα αλλά και για άλλους, το σκίσιμο των σελίδων ενός βιβλίου με τον χαρτοκόπτη ώστε να γίνουν οι σελίδες του αναγνώσιμες, αποτελεί μία ακραία στον καιρό μας τελετουργία, που απαιτεί υπομονή. Τα περισσότερα βέβαια βιβλία δεν ακολουθούν την παλιά αυτή πρακτική και διαβάζονται ευθύς σαν ανοίξεις την πρώτη τους σελίδα. Υπάρχουν μερικοί εκδότες που ακολουθούν την παλιά πρακτική, συνήθως σε βιβλία ιστορικά και κυρίως αυτά της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Στα άλλα είδη όπως στα λογοτεχνικά βιβλία κ.α. η πολιτική των εκδοτών είναι διαφορετική και δεν «ταλαιπωρεί» τον αναγνώστη με χαρτοκόπτες κι άλλα αιχμηρά εργαλεία.

Παρόλο που είμαι άνθρωπος της τεχνολογίας, το e-book με αφήνει εντελώς αδιάφορο. Είναι ένα εργαλείο δίχως «ψυχή», παγωμένο, απρόσωπο κι ας το διαβάζεις μέσα από την Apple για παράδειγμα. Αντίθετα, το βιβλίο -αν είναι παλιό- θα μυρίζει μελάνι, αν είναι σύγχρονο θα έχει την φινετσάτη υφή των σελίδων του. Με λίγα λόγια, νιώθεις πάνω του την ανθρώπινη παρουσία που του δίνει δύναμη.

Το διάβασμα βιβλίων, όπως λένε οι ειδικοί μέσα από μελέτες τους, οξύνει τον νου, εγώ θα έλεγα μέσα από την εμπειρία μου σαν αναγνώστης και μόνο, ότι, αν διαβάζεις ένα βιβλίο δυνατά, βελτιώνεις και την αναπνοή σου. Το παρατήρησα αυτό για πρώτη φορά πριν από χρόνια, όταν διάβαζα την Οδύσσεια του Ομήρου από το πρωτότυπο, σε μία μάλιστα μοναδική έκδοση του Harvard, με την διαφορά όμως στην μετάφραση που ήταν στα αγγλικά και όχι στα ελληνικά.

Σήμερα στην Ελλάδα, οι αναγνώστες του παραδοσιακού βιβλίου έχουν μειωθεί αισθητά, λέω όμως ότι και οι αναγνώστες του e-book είναι πολύ λίγοι. Αυτό συμβαίνει διότι το διάβασμα δεν έχει καλή θέση στις συνήθειες του Έλληνα, εκτός κι αν πρόκειται για άχρηστες ηλεκτρονικές ειδήσεις που όχι μόνο δεν οξύνουν τον νου αλλά φέρουν σταδιακά την πλήρη αποβλάκωση. Πολύ εύκολα ο Έλληνας σήμερα αναζητά στη Wikipedia μία πληροφορία, στην πιο άθλια εγκυκλοπαίδεια που έγινε ποτέ. Και λέω άθλια, διότι δεν είναι έγκυρη μιάς και γράφει σε αυτήν όποιος θέλει να γράψει και εφόσον αποκτήσει πολύ εύκολα κωδικούς. Είμαι σίγουρος γι’ αυτό που γράφω διότι κωδικούς έχω κι εγώ και μάλιστα έχω γράψει μερικές φορές σε διάφορα λήμματα.

Στην πόλη μας, ευτυχώς για την ιστορία της, υπήρξαν μερικά πάρα πολύ καλά βιβλιοπωλεία, μικρά βέβαια αλλά με όλων των ειδών τα βιβλία στις προθήκες τους. Και υπήρξαν επί πολλές δεκαετίες διότι είχαν κοινό που διάβαζε βιβλία. Υπήρξε δηλαδή μία μικρή αγορά που ευημερούσε. Τα παλιότερα βιβλιοπωλεία που είχε η πόλη μας, ήταν αυτό της Χαράς και αυτό της Νίκης. Το πρώτο επί της Αγίας Γλυκερίας, εκεί που σήμερα είναι ένα απρόσωπο κατάστημα χρυσού. Αν θυμάμαι καλά, η κυρία που το είχε ήταν η κυρία Ελένη (αλλά δεν είμαι απόλυτα σίγουρος για το όνομά της). Δυστυχώς, έκλεισε τον Μάρτιο του 2011 με την αρχή της κρίσης. Το βιβλιοπωλείο της Νίκης, ήταν στην Ηροδότου, εκεί που στεγάζεται σήμερα το Multi Paper. Ψυχή του βιβλιοπωλείου ήταν η κυρία Νίκη και την βοηθούσε πολλές φορές η κόρη της η Βαρβάρα (αν δεν κάνω λάθος στο όνομα). Αυτό έκλεισε τον Μάϊο του 2013, μάλλον λόγω συνταξιοδότησης. Οι κυρίες που δούλευαν αυτά τα δύο βιβλιοπωλεία, είχαν μεράκι, άριστο επαγγελματισμό, εξυπηρετούσαν τον αναγνώστη με τρόπο κάλλιστο.

Μετά από αυτά τα δύο βιβλιοπωλεία, σειρά παλαιότητας έχει του Ηλία Μαρκολέφα επί της Λεωφόρου Βέϊκου που συνεχίζει την λειτουργία του. Το βιβλιοπωλείο Μαρκολέφα, είναι πολύ παλιό βιβλιοπωλείο της Αθήνας με ιδρυτή τον Γιάννη Μαρκολέφα (πατέρα του Ηλία) και βρισκόταν επί της Πατησίων, κοντά στην Στουρνάρη. Δεν γνωρίζω αν συνεχίζει να λειτουργεί, πάντως το ίδιο βιβλιοπωλείο άνοιξε και στην πόλη μας με κάπως διαφορετική μορφή μιάς και είναι παράλληλα και χαρτοπωλείο. Ένα κατάστημα κόσμημα, με άριστο επαγγελματικό προσωπικό.    

Μετά από αυτά, σαν βιβλιοπωλεία και χαρτοπωλεία, λειτουργούν στην πόλη μας, το Book Art επί της Καραϊσκάκη, το Χαρτόραμα επί της Αγίας Γλυκερίας, το Αλκυόνα επί της Τράλλεων, η Γραφή επί της Μεσσηνίας και το Multi Paper που έχω ήδη αναφέρει. Αυτά έχουν πέσει στην αντίληψή μου, αν υπάρχουν και κάποια άλλα, ζητάω προκαταβολικά συγνώμη για την μη αναφορά τους.

Γράφοντας για βιβλία, θα κλείσω το άρθρο αυτό κάνοντας αναφορά σε δύο συμπολίτες μας που είναι φανατικοί αναγνώστες βιβλίων και έχουν πέσει στην αντίληψή μου. Είναι η Ελένη, αρχιτεκτόνισσα στο επάγγελμα, που την είχα πετύχει πάρα πολλές φορές σε διάφορα καφέ να διαβάζει βιβλία λογοτεχνικά τα μεσημέρια. Επίσης, ο Σπύρος, που με έχει εντυπωσιάσει πολλές φορές που τον βλέπω να πίνει τον καφέ του διαβάζοντας βιβλία σε διαφορετικά καφέ. Πολύ ήσυχος άνθρωπος, είναι αφοσιωμένος στην ανάγνωση του βιβλίου του σε τέτοιο βαθμό -όπως έχω παρατηρήσει-, που δεν ασχολείται καθόλου με την φασαρία της πόλης. Η πόλη μας παράγει φασαρία, αλλά άνθρωποι σαν τον Σπύρο και την Ελένη, αλλά και τον Χρήστο -να τον αναφέρω κι αυτόν διότι όσες φορές έτυχε να περάσω από το ίντερνετ καφέ, ήταν αφοσιωμένος στην ανάγνωση του βιβλίου του, αγνοώντας την οχλαγωγή που παρήγαγε η ιμιτασιόν επανάσταση του Κονκλάβιου-, όχι λοιπόν δύο, αλλά έχω συναντήσει τουλάχιστον τρείς ανθρώπους που απολαμβάνουν την ανάγνωση ενός βιβλίου και ταξιδεύουν μέσα από τις σελίδες του, οξύνοντας τον νου τους.   

Η ανάγνωση ενός βιβλίου παράγει πολιτισμό.