Φόβοι και ολικός φόβος

Ο φόβος είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη ζωή. Ο νους που είναι μπλεγμένος μέσα στο φόβο, ζει μές σε σύγχυση, σε συγκρούσεις, και συνεπώς είναι βίαιος, σπασμωδικός, διαστρεβλωμένος και επιθετικός. Δεν τολμάει να απομακρυνθεί από τα πρότυπα σκέψης του, και αυτό γεννάει υποκρισία. Μέχρι να ελευθερωθούμε από τον φόβο, ακόμα και αν ανέβουμε στο πιο ψηλό βουνό, ακόμα και αν δημιουργήσουμε κάθε είδους θεό, θα παραμείνουμε πάντα στο σκοτάδι.

        Ζώντας σε μία τέτοια διεφθαρμένη και ηλίθια κοινωνία, όπως αυτή που ζούμε, μ’ αυτή την ανταγωνιστική εκπαίδευση που παίρνουμε, που γεννά φόβο, όλοι μας φέρουμε το βάρος κάποιου φόβου, και ο φόβος είναι φοβερό πράγμα που περιτυλίγει, παραμορφώνει και αποβλακώνει την καθημερινή μας ζωή.

        Υπάρχει και ο φυσικός φόβος αλλά αυτό είναι κάτι που έχουμε κληρονομήσει από τα ζώα. Για τους ψυχολογικούς φόβους μιλάμε εδώ, γιατί όταν καταλάβουμε τους βαθιά ριζωμένους ψυχολογικούς φόβους θα είμαστε ικανοί να αντιμετωπίσουμε τους ζωώδεις φόβους, ενώ, το να ασχοληθούμε πρώτα με τους ζωώδεις φόβους μας δε μας βοηθήσει καθόλου να καταλάβουμε τους ψυχολογικούς.

        Όλοι φοβόμαστε κάτι, δεν υπάρχει φόβος σαν αφηρημένη ιδέα, έχει πάντα χρήση σε κάτι. Γνωρίζετε τους δικούς σας φόβους; Φόβους ότι θα χάσετε τη δουλειά σας, ή του να μην έχετε αρκετό φαγητό ή χρήματα, φόβος για το τι σκέφτονται για εσάς οι γείτονές σας ή η κοινωνία, ή του να είσαστε επιτυχημένοι, φόβος του να χάσετε τη θέση σας στην κοινωνία, του να σας περιφρονούν, να σας γελοιοποιούν, φόβος πόνου ή αρρώστιας, φόβος εξουσίας, φόβος του να μην ξέρετε τι είναι αγάπη ή ότι δεν σας αγαπούν, φόβος του να χάσετε τη γυναίκα σας ή τα παιδιά σας, φόβος θανάτου, φόβος τέλειας ανίας, του να ζείτε σε έναν κόσμο που είναι σαν θάνατος, φόβος του να μην ικανοποιείτε τη εικόνα που έχουν δημιουργήσει οι άλλοι για εσάς – όλους αυτούς και αναρίθμητους άλλους φόβους, ξέρετε, τους προσωπικούς σας φόβους. Και τι κάνετε συνήθως γι’ αυτούς; Το σκάτε από αυτούς, έτσι δεν είναι; Ή εφευρίσκετε ιδέες και είδωλα για να τους καλύψετε; Αλλά με το να το σκάτε από ένα φόβο, το μόνο που κάνετε είναι να τον μεγαλώνετε.

        Μία από τις βασικές αιτίες φόβου είναι ότι δεν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τους εαυτούς μας όπως είμαστε πραγματικά. Πρέπει λοιπόν να εξετάσουμε το δίκτυο διαφυγής που έχουμε δημιουργήσει για να ξεφύγουμε από τους φόβους, όπως επίσης και να εξετάσουμε και τους ίδιους μας τους φόβους. Όταν ο νους στον οποίο περιλαμβάνεται και ο εγκέφαλος, προσπαθεί να ξεπεράσει το φόβο, να τον καταπιέσει, να τον πειθαρχήσει, να τον ελέγξει, να τον μετατρέψει σε κάτι άλλο, υπάρχει τριβή, υπάρχει σύγκρουση, και αυτή η σύγκρουση είναι χάσιμο ενέργειας.

        Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αναρωτηθούμε τότε είναι το τι είναι φόβος και πως δημιουργείται. Τι εννοούμε με αυτή καθ’ αυτή τη λέξη «φόβος». Ρωτάω τον εαυτό μου τι είναι φόβος, όχι τι φοβάμαι.

        Κάνω μία ορισμένη ζωή, σκέφτομαι με ορισμένα πρότυπα, έχω ορισμένα πιστεύω και δόγματα και δεν θέλω αυτά τα υπαρξιακά πρότυπα να ενοχληθούν γιατί έχω τις ρίζες μου μέσα τους. Δεν θέλω να ενοχληθούν τα πιστεύω μου, γιατί η ενόχληση δημιουργεί μία κατάσταση άγνωστου και δεν μου αρέσει αυτό. Αν ξεκολλήσω από όλα όσα ξέρω και πιστεύω, θέλω να είμαι σίγουρος για την κατάσταση των πραγμάτων προς την οποία πηγαίνω. Έτσι λοιπόν τα εγκεφαλικά κύτταρα έχουν δημιουργήσει ένα πρότυπο και αρνούνται να δημιουργήσουν ένα άλλο πρότυπο το οποίο είναι και αβέβαιο. Η κίνηση από την ασφάλεια στην ανασφάλεια είναι αυτό που καλώ φόβο.

        Αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή όπως κάθομαι εδώ και γράφω, δεν φοβάμαι, δεν φοβάμαι αυτή τη στιγμή, τίποτε δεν μου συμβαίνει, κανένας δεν με απειλεί ή μου παίρνει κάτι. Αλλά πίσω από αυτό το πραγματικό λεπτό υπάρχει ένα βαθύτερο στρώμα στο νου που συνειδητά ή ασυνείδητα σκέφτεται το τι θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον ή ανησυχεί ότι κάτι από το παρελθόν μπορεί να με αιφνιδιάσει. Έτσι λοιπόν φοβάμαι το παρελθόν και το μέλλον. Έχω διαχωρίσει τον χρόνο σε παρελθόν και μέλλον. Η σκέψη μπαίνει μέσα και λέει: «πρόσεξε μη συμβεί ξανά», ή «προετοιμάσου για το μέλλον. Το μέλλον μπορεί να είναι επικίνδυνο για σένα. Έχεις κάτι τώρα αλλά μπορεί να το χάσεις. Μπορεί να πεθάνεις αύριο, η γυναίκα σου μπορεί να φύγει, μπορεί να χάσεις τη δουλειά σου. Μπορεί ποτέ να μην γίνεις διάσημος, μπορεί να μείνεις μόνος. Πρέπει να είσαι εντελώς σίγουρος για το αύριο».

        Τώρα πάρτε το δικό σας προσωπικό είδος φόβου, κοιτάξτε το, παρατηρήστε τις αντιδράσεις σας σ’ αυτό. Μπορείτε να το δείτε χωρίς καμιά κίνηση διαφυγής, δικαιολόγησης, επίκρισης ή απώθησης; Μπορείτε να κοιτάξετε το φόβο χωρίς τη λέξη που προκαλεί το φόβο; Μπορείτε να κοιτάξετε τον θάνατο για παράδειγμα, χωρίς τη λέξη που ξυπνάει το φόβο του θανάτου; Η ίδια η λέξη φέρνει ανατριχίλα, έτσι δεν είναι; Όπως η λέξη αγάπη έχει τη δική της ανατριχίλα, τη δικιά της εικόνα; Τώρα, μήπως είναι η εικόνα του θανάτου που έχεις στο μυαλό σου, η ανάμνηση τόσων θανάτων που έχεις δει και η συσχέτισή σου με εκείνα τα συμβάντα – μήπως είναι αυτή η εικόνα που δημιουργεί το φόβο; Ή φοβάσαι το ότι θα φτάσεις στο τέλος, σ’ ένα τέλος πραγματικά, και δεν φοβάσαι την εικόνα που έχεις, ότι θα φτάσεις στο τέλος. Είναι η λέξη θάνατος που σου δημιουργεί φόβο ή το πραγματικό τέλος; Αν είναι η λέξη ανάμνηση που προκαλεί το φόβο σου, τότε δεν είναι καθόλου φόβος.

        Ήσουν άρρωστος πριν από δύο χρόνια, ας πούμε, και η ανάμνηση εκείνου του πόνου, εκείνης της αρρώστιας, παραμένει, και η ανάμνηση λειτουργώντας πάλι τώρα, λέει «πρόσεξε» μην ξαναρρωστήσεις. Έτσι η ανάμνηση με τις συσχετίσεις της δημιουργεί φόβο, και αυτό δεν είναι φόβος γιατί στην πραγματικότητα έχεις μία πολύ καλή υγεία. Η σκέψη που είναι πάντα παλιά γιατί η σκέψη είναι η αντίδραση -απάντηση στις αναμνήσεις και οι αναμνήσεις είναι πάντα παλιές- η σκέψη δημιουργεί, με τον καιρό, το αίσθημα ότι φοβάσαι, που δεν είναι πραγματικό γεγονός. Το πραγματικό γεγονός είναι ότι είσαι καλά. Αλλά η εμπειρία που έχει μείνει στο μυαλό σου σαν μία ανάμνηση ξυπνάει τη σκέψη, «πρόσεξε μην αρρωστήσεις ξανά».

        Βλέπουμε λοιπόν ότι η σκέψη φέρνει ένα είδος φόβου. Αλλά υπάρχει φόβος εκτός από αυτόν; Είναι ο φόβος πάντα το αποτέλεσμα της σκέψης, και αν είναι, υπάρχει κανένα άλλο είδος φόβου; Φοβόμαστε το θάνατο – δηλαδή, κάτι που πρόκειται να συμβεί αύριο ή μεθαύριο, με τον καιρό. Υπάρχει μία απόσταση μεταξύ του τώρα και αυτού που πρόκειται να συμβεί. Η σκέψη έχει δοκιμάσει αυτή τη κατάσταση, με το να παρατηρεί το θάνατο, λέει: «πρόκειται να πεθάνω». Η σκέψη λοιπόν δημιουργεί το φόβο του θανάτου, και αν αυτή δεν τον δημιουργεί υπάρχει κανένα άλλο είδος φόβου;

        Είναι λοιπόν ο φόβος το αποτέλεσμα της σκέψης; Αν είναι, αφού η σκέψη είναι πάντα παλιά, είναι και ο φόβος πάντα παλιός. Δεν υπάρχει νέα σκέψη, αν το αναγνωρίσουμε αυτό, είναι ήδη παλιό. Έτσι λοιπόν αυτό που φοβόμαστε πραγματικά είναι η επανάληψη του παλιού – η σκέψη εκείνων που έχουν γίνει και που προβάλλονται στο μέλλον. Συνεπώς, η σκέψη είναι υπεύθυνη για τον φόβο. Έτσι είναι, μπορείτε να το δείτε και μόνοι σας. Όταν βρεθείτε αντιμέτωποι με κάτι, την ίδια στιγμή δεν υπάρχει φόβος, μόνο όταν μπει μέσα η σκέψη δημιουργείται φόβος.

        Επομένως η ερώτηση τώρα είναι: «είναι δυνατόν ο νους να ζει ολοκληρωτικά, απόλυτα, στο παρόν;». Μόνο ένας τέτοιος νους δεν έχει καθόλου φόβο. Αλλά για να γίνει αντιληπτό αυτό, πρέπει να καταλάβετε τη δομή της σκέψης, της ανάμνησης και του χρόνου. Και με το να το καταλάβετε, όχι διανοητικά, όχι με λέξεις, αλλά πραγματικά, με την καρδιά σας, το νου σας, τα σωθικά σας, τότε θα ελευθερωθείτε από το φόβο. Τότε ο νους μπορεί να χρησιμοποιεί τη σκέψη χωρίς να δημιουργείται φόβος.

        Η σκέψη, όπως η μνήμη, είναι βέβαια αναγκαία για την καθημερινή ζωή μας. Είναι το μόνο όργανο που έχουμε για επικοινωνία, για τη δουλειά μας κτλ. Η σκέψη είναι η αντίδραση στη μνήμη, μνήμη που έχει συσσωρευτεί μέσα από εμπειρίες, γνώσεις, παραδόσεις χρόνο. Και από αυτό το υπόβαθρο μνήμης αντιδρούμε και αυτή η αντίδραση είναι η σκέψη. Έτσι λοιπόν η σκέψη είναι ουσιαστική σε ορισμένα επίπεδα αλλά όταν η σκέψη αυτή προβάλλεται ψυχολογικά στο μέλλον και το παρελθόν, δημιουργώντας φόβο και μαζί ευχαρίστηση, ο νους γίνεται αδρανής και η απραξία αναπόφευκτη.

        Αναρωτιέμαι λοιπόν: «γιατί, γιατί σκέφτομαι για το μέλλον και το παρελθόν σε σχέση με την ευχαρίστηση ή τον πόνο αφού γνωρίζω ότι αυτές οι σκέψεις δημιουργούν φόβο; Είναι δυνατόν να σταματήσει ψυχολογικά η σκέψη, γιατί αλλιώς ο φόβος δεν θα σταματήσει ποτέ;».

 

Είπε ο …

Σαν έκλεισα τον υπολογιστή, βγήκα έξω, στον καυτό ήλιο, κι αγνάντεψα το παρόν …  

 

Η φωτογραφία είναι της Nasa.